بهسازی خاک

امروزه با گسترش ساخت و سازهای بشر در حوزه های مختلف مهندسی عمران از یک طرف و فقدان مناطق مناسب جهت استفاده انسان از طرف دیگر، موجب شده است تا توجه مهندسین در استفاده از زمین های با خاک نامرغوب یا مسئله دار افزایش یابد. لکن در مواجه با خاک های مسئله دار چند رویکرد وجود دارد:
1- اجتناب از محل مورد نظر برای پروژه
2- طراحی سازه مورد نظر متناسب با شرایط موجود
3- برداشت و جایگزینی خاك مسئله دار
4- تلاش برای تغییر خصوصیات خاك موجود
در شرایطی که دلایل محکم برای احداث یک پروژه در یک منطقه حتی با خاک مسئله دار وجود داشته باشد، عملاً اجتناب از آن غیرممکن خواهد بود. همچنین در بسیاری از شرایط طراحی سازه متناسب با شرایط موجود خاک، چه از نظر اجرایی و چه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود. همین دلیل را می توان برای رویکرد سوم، برداشتن خاک مسئله دار، نیز در نظر گرفت. در نتیجه با توجه به رویکرد چهارم شاخه ای از علم ژئوتکنیک با عنوان «بهسازی خاک» (Soil improvement) مورد توجه و استفاده مهندسین قرارگرفت.
در حقیقت بهسازی خاک عبارتست از: «مناسب سازی شرایط ژئوتکنیکی خاک جهت احداث یک سازه مورد نظر در آن متناسب با شرایط فنی سازه». به بیان دیگر با توجه به اینکه عملاً در بسیاری از شرایط، امکان مقابله با طبیعت (خاک) یا برداشتن کامل یک منطقه با خاک مسئله دار وجود ندارد، مهندس باید شرایطی را فراهم نماید تا وضع موجود را تا جایی که برای سازه مورد نظرش لازم است بهبود بخشد؛ در حقیقت «با طبیبعت نجنگد، بلکه آن را رام کند». روش های مهندسین در مقابله با این چالش نسبتاً بزرگ و حساس، موجب ابداع تکنیک های مختلف بهسازی خاک شده است. در بیشتر این تکنیک ها از برخی از شرایط خاک موجود در جهت افزایش کارآیی و مناسب سازی آن استفاده می شود.
به طور کلی اهداف بهسازی خاک عبارتند از: افزایش مقاومت، کاهش فرسایش، کاهش نشست، کاهش تراکم پذیری، کاهش جمع شدگی و تورم، کنترل تراوایی، کاهش فشار آب حفره ای، تغییر جهت نشت، جلوگیری از واکنشهای فیزیکی، شیمیایی مضر ناشی از شرایط محیطی، کاهش استعداد روانگرایی، کاهش تغییر خصوصیات مصالح قرضه و یا خاك شالوده.
جهت نیل به اهداف مذکور تکنیک های مختلفی وجود دارد که انتخاب آن ها به شرایط مختلف حاکم بر پروژه بستگی دارد. این تکنیک ها در یک تقسیم بندی کلی در پنج گروه عمده قرار می گیرند: 1- عملیات خاکی، 2- متراکم سازی،3- بهسازی فیزیکی – شیمیایی،4- بهسازی هیدرولیکی، 5- مسلح سازی. بسیاری از روش های بهسازی می توانند در بیش از یک گروه قرار گیرند. در حقیقت فرآیند بهسازی خاک در بسیاری مناطق، تلفیقی از اصول و تکنیک هاست تا بیشترین اثر ممکن از انجام یک پروژه بهسازی بدست آید.
مهمترین و متداولترین روش های بهسازی خاک عبارتند از: کارهای خاکی (Earth works)، تراکم سطحی (Shallow compaction)، تراکم دینامیکی (Dynamic compaction)، استفاده از مواد افزودنی (Admixtures)، بهسازی گیاهی (Biotechnical improvement)، تراکم ویبره - شناوری در عمق (Deep vibro-flotation)، اختلاط عمیق خاك (Deep Soil Mixing)، تزریق (Grouting)، ستونهای سنگی (Stone columns)، انفجار (Blasting)، زهکشی (Drainage techniques)، پیش فشردگی از طریق پیش بارگذاری (Preloading)، سیستم-های حرارتی (Thermal systems)، بهسازی الکتریکی (Electrical improvement)، تسلیح خاك (Reinforcement).
گروه مهندسین داریان با بهره گیری از دانش روز دنیا در زمینه علوم مهندسی ژئوتکنیک و تجارب مهندسین خود، در زمینه طراحی و اجرای پروژه های بهسازی توانمندی های قابل توجهی دارد. با توجه به اینکه یکی از موارد قابل توجه در پروژه های بهسازی، تجهیزات سخت افزاری و ماشین آلات خاص می باشد، این گروه بر اساس همکاری های مداومی که با سایر شرکت های فعال در زمینه مهندسی ژئوتکنیک و شرکت های ارائه دهنده-ی تجهیزات دارد، هیچ پروژه ای را در هر سطحی برای خود غیرقابل اجرا نمی داند. در حال حاضر یکی از پرکاربردتین روش های بهسازی که در این شرکت مورد استفاده و اجرا قرار می گیرد، بهسازی به روش های تسلیح خاک، ستون سنگی، تراکم سطحی و زهکشی است.